samdoli vishesh news : तीनशे वर्षांची परंपरा लाभलेला – समडोळीचा जोगणी महोत्सव : समडोळीच्या मातीत दरवर्षी एक असा उत्सव साजरा होतो, जो केवळ सण नाही – तो इतिहासाची साक्ष आहे, श्रद्धेची गाथा आहे आणि बलिदानाच्या तेजाने उजळलेली परंपरा आहे. २५ जून रोजी साजरा होणारा ‘जोगणी महोत्सव’ म्हणजे गावकऱ्यांच्या एकतेचा, भक्तीचा आणि सामाजिक सौहार्दाचा प्रतीक सोहळा!
—
जिथे परंपरेचा उगम झाला – इतिहासाचा थरार
सुमारे तीनशे वर्षांपूर्वी, समडोळी आणि दानोळी या शेजारच्या गावांमध्ये वारणा नदीचे पाणी वाहत होते, पण मने जोडली गेली नव्हती. जोगणीचा महोत्सव तेव्हा दानोळीत भरत असे. समडोळीच्या गावकऱ्यांच्या मनात मात्र एक वेगळीच खदखद होती – आपल्या गावीही जोगणी असावी अशी.
परंतु परंपरेनुसार, ज्या गावात जोगणी असते, तिथून तिची ‘वाटी’ म्हणजेच जोगिणीचे प्रतीक चोरी करून आणावी लागते, आणि ती गावाच्या सीमेत आली की ती त्या गावाची होते. हाच नियम पाळत, समडोळीच्या दोन तरुणांनी असामान्य धाडस केलं – दानोळीत चाललेल्या महोत्सवात घुसून वाटी पळवून आणण्याचं!
शंभर वर्षांची साक्ष देणारी, समडोळीतील शालिनी पाटलांची विहीर
समडोळीच्या हृदयात वसलेला शिक्षणाचा राजवाडा
समडोळीच्या वग्यानी वाड्याचा राजेशाही पुन्हा जागृत…
पाठलाग सुरू झाला. समडोळीच्या सीमारेषेवर आले असता, मागचा तरुण, वाटी पुढच्याकडे फेकून देतो आणि तो स्वतः पकडला जातो… मृत्यू त्याच्या पावलांवर येतो. पण त्या बलिदानातून समडोळीला तिची जोगणी मिळते.
—
परंपरा, विवाह आणि समाजाची एकजूट
आजही या आठवणींचं ओझं जपून, जोगणी महोत्सवात जोग आणि जोगेश्वरी यांचा विवाह लावला जातो. बारा बलुतेदार समाजाचे लोक समारंभात आवर्जून सहभागी होतात.
महत्वाची परंपरा म्हणजे –दिवा काढण्याचा कार्यक्रम – आर. पी. पाटील यांच्या घरातपहिलं लग्न – महार वाड्यातमुख्य मिरवणूक – गावातून निघते आणि पुन्हा पाटील यांच्या घरी विवाह विधी पूर्ण होतो.
वरपक्ष कोळी समाजाकडून, तर वधूपक्ष कुंभार समाजाकडून असतो. ही सामाजिक मांडणी एकतेचं आणि सहकाराचे दर्शन घडवते.
आजही आर. पी. पाटील, महादेव कुंभार आणि इतर ग्रामस्थ पुढाकार घेत हा सण श्रद्धेने साजरा करतात. वर्षभर गावात या महोत्सवाचीच उत्सुकता असते. घराघरांतून देवीच्या जयघोषाचा निनाद झंकारतो.
—
श्रद्धेचं तेज आणि बलिदानाची आठवण
समडोळीचा जोगणी महोत्सव म्हणजे केवळ सण नव्हे, तो गावाच्या इतिहासाचा अमिट ठसा आहे. एका युवकाच्या बलिदानातून जन्मलेली परंपरा आजही गावाला एकत्र आणते, जोडते आणि पुढे नेत आहे.
तीनशे वर्षांच्या त्या घटनेची आठवण आजही वाऱ्याच्या झुळुकीत, वारण्याच्या लाटांमध्ये आणि मिरवणुकीच्या ढोल-ताशात गुंजत राहते…
> “ती वाटी फेकली गेली नव्हती – ती परंपरेच्या नव्या अध्यायाची सुरुवात होती!
Author: Rajkiya Live
दिनेशकुमार ऐतवडे रा. समडोली ता. मिरज जि. सांगली हे गेल्या 25 वर्षांपासून पत्रकारिता क्षेत्रात आहेत. Bsc झाल्यानंतर शांतीनिकेतन मधून पत्रकारितेची पदवी घेतली. 1999 मध्ये त्यांनी लोकमत मधून आपल्या कामाला सुरुवात केली. त्यानंतर 1 एप्रिल 2000 ते 20 jully 2020 परेंत तरुण भारत च्या सांगली आवृत्ती मध्ये उपसंपादक पदावर काम केले. सध्या ते दैनिक जनप्रवास मध्ये उपसंपादक म्हणून काम करीत आहेत. राजकारण हा त्यांच्या मुख्य विषय आहे. सांगली, कोल्हापूर, आणि हातकणंगले लोकसभा मतदार संघावर त्यांनी भरपूर लिखाण केले आहे.
